China geeft Ilham Tohti levenslange gevangenisstraf

Tohti heeft een 'crimineel syndicaat' opgebouwd door etnische studenten te 'beheksen en te dwingen' om voor zijn website Uyghur Online te werken, aldus de rechtbank. De artikelen die op deze site werden gepubliceerd waren bedoeld om de onafhankelijkheid van Xinjiang te bewerkstelligen.

Volgens het vonnis zouden de artikelen 'China's beleid op het gebied van etnische minderheden, geloof, economie en gezinsplanning bekritiseren'. Bovendien zou 'etnische haat' zijn aangewakkerd door de oorzaken van geweldsincidenten in Xinjiang en Beijing te verdraaien. Door dit alles heeft 'Tohti zijn mede-Oeigoeren aangemoedigd geweld te gebruiken'. Door zijn contacten met buitenlandse organisaties en media heeft Tohti tenslotte binnenlandse problemen geprobeerd 'internationaal te maken'.

Maximumstraf verrast velen

Behalve de levenslange straf, ontnam de rechtbank Tohti zijn politieke rechten en al zijn bezittingen. Zijn advocaat, Li Fangping, heeft tegenover de BBC aangekondigd dat zijn cliënt in hoger beroep zal gaan. Tohti heeft gedurende het proces de aanklacht ontkend. Zijn laatste woorden in de rechtbank na het horen van het vonnis waren: "Dit is niet juist."

Oproepen tot separatisme is strafbaar in China en zeker zaken betreffende Tibetanen en Oeigoeren worden streng gestraft. Toch komt de maximumstraf voor Tohti voor velen als een verrassing.

Geen ruimte voor nuance

Tohti was kritisch op het Chinese beleid jegens etnische minderheden in het algemeen en die van Oeigoeren in de regio Xinjiang in het bijzonder. Maar hij waakte ervoor op te roepen tot afscheiding van China en het vormen van een eigen staat. Hij pleitte op zijn website juist voor een dialoog en het vinden van een oplossing binnen China. Ook veroordeelde hij het gebruik van geweld voor poltieke doelen.

Met zijn veroordeling is duidelijk geworden dat er in China momenteel weinig tot geen ruimte meer is voor kritiek op het Chinese Xinjiang-beleid.