Publieke excuses na bespotten oorlogsheld

Woedend was Qiu Shaohua, toen hij op sociale media las hoe de fabrikant van kruidenthee Jiaduobao opnieuw de nagedachtenis van zijn broer Qiu Shaoyun bespotte. Dit keer liet hij het er niet bij zitten en diende een klacht in wegens smaad. Het was hem niet om geld te doen - hij eiste slechts een yuan schadevergoeding - maar om excuses.

Deze week stelde rechtbank van Beijing hem in het gelijk. De theefabrikant en Sun Jie, een blogger met meer dan negen miljoen volgers, moeten vijf achtereenvolgende dagen publiekelijk hun excuses aanbieden. En ieder een yuan schadevergoeding aan de familie Qiu betalen. De 'neerbuigende en beledigende' opmerkingen hadden, aldus het vonnis 'een negatieve invloed, beschadigde het publieke sentiment, ondermijnde het algemeen belang en had psychologische schade berokkend aan Qiu's familie'.

Oorlogsheld

Iedere Chinees kent Qiu Shaoyun, want hij wordt genoemd in alle schoolboeken. Hij wordt beschouwd als een held uit de Korea-oorlog, in China de oorlog tegen de Amerikaanse agressie en hulp aan Korea genoemd. Tijdens een aanval lag hij op de uitkijk, toen door een bom het hoge gras waarin hij verborgen lag vlam vatte. Liever dan de positie van zijn maten te verraden, had hij zich levend latend verbranden, zo gaat het verhaal.

Sun publiceerde in mei 2013 een bericht met de tekst: "Omdat Qiu Shaoyun niet wilde bewegen in het vuur, weigerden klanten te betalen voor het vlees dat slechts aan één kant was gebakken." Geschrokken van de reacties van Chinese internetgebruikers verwijderde Sun het bericht de volgende dag al en bood zijn volgers excuses aan.

Historische waarheid

Niemand had meer aan de misplaatste grap gedacht, ware het niet dat in april 2015 Jiaduobao op internet een bericht plaatste waarin zij 100.000 blikjes kruidenthee aan Sun beloofde voor het geval hij een barbequerestaurant zou openen. De twee jaar oude kwestie werd opnieuw opgerakeld en Qiu Shaohua besloot naar de rechter te stappen.

Het is de tweede rechtszaak dit jaar waarin de 'historische waarheid' centraal staat. In juni moest historicus Hong Zhenkuai publiekelijk excuses aanbieden voor een artikel over een gebeurtenis in de Tweede Wereldoorlog. Het stuk plaatste vraagtekens bij het bekende verhaal van de vijf strijders van Langyashan, die volgens de overlevering liever van een klip waren gesprongen dan in handen van de Japanners te vallen. Hong had onderzoek op de plek des onheils gedaan en was tot de conclusie gekomen dat de klif niet steil genoeg was om zelfmoord te plegen.

Patriottistisch onderwijs

De geschiedenis van de Volksrepubliek zit vol met verhalen over onbaatzuchtige kameraden die hun leven voor het vaderland en de partij hebben gegeven. De meeste zijn waar of hebben in ieder geval een kern van waarheid. De mythes spelen een belangrijke rol in het onderwijs, om kinderen patriottisme en liefde voor de partij bij te brengen. Het bekendste voorbeeld is Lei Feng, die waarschijnlijk geheel aan de geest van partijpropagandisten is ontsproten, maar desondanks ieder jaar geëerd wordt op 5 maart, de Leer van kameraad Lei Feng-dag.

Er is de partij veel aan gelegen die nagedachtenis intact te houden. President Xi Jinping waarschuwde onlangs tegen 'historisch nihilisme', die de rol van de partij bagatelliseert of verdraait. Ook het onderzoekscentrum van de partijgeschiedenis zei in juli dat het actief optreedt tegen 'onjuiste opvattingen' die burgers ten onrechte doen twijfelen aan de eenpartijstaat.