Partijcongres dag 2: een Minsky-momentje

Er zijn dagen dat niemand aan de Amerikaanse econoom Hyman Minsky denkt. Maar op de tweede dag van het 19de Nationale Congres van de Communistische Partij van China was hij opeens het gesprek van de dag, nadat China's centrale bankier Zhou refereerde aan een plotselinge ineenstorting van de economie.

"Excessief optimisme in een groeiperiode leidt tot een opstapeling van [economische] conflicten, die kunnen eindigen in een zogeheten Minsky-moment", zei Zhou. "Dat moeten we zien te voorkomen."

Kredietcrisis

Minsky ontwikkelde een theorie die erop neerkomt dat stabiliteit leidt tot instabiliteit. Een lange periode van groei leidt tot een vals vertrouwen in economische meewind en maakt investeerders en kredietverstrekkers roekeloos. Dat maakt het financiële systeem kwetsbaar; schokken kunnen eenvoudig tot een spiraal van prijs- en waardedalingen leiden: een Minsky-moment.

Decennialang was er weinig aandacht voor Minsky's economische theorie. Tot twaalf jaar na zijn dood, toen in 2008 een wereldwijde kredietcrisis losbarstte, precies volgens zo'n noodscenario waar Minsky altijd voor heeft gewaarschuwd. Ook als het over China gaat duikt zijn naam sindsdien weleens op, als economen waarschuwen voor een onroerendgoedzeepbel gevoed door overmatige kredieten. En nu zegt Zhou het zelf.

Geleide economie

Toch is het onwaarschijnlijk dat Zhou een harde landing van China's economie voorziet. Daar zijn ook geen concrete aanwijzingen voor en als ze er al zijn, dan zou de centrale bankier ze nooit hardop benoemen om paniek te voorkomen. Zhou wilde zijn toehoorders duidelijk maken dat hij oog heeft voor de zorgen over de groeiende schuldenberg en oververhitting van de Chinese huizenmarkt.

Maar belangrijker nog: Minsky wilde het financiële systeem niet helemaal aan de markt overlaten. Om een systeemcrisis te voorkomen is streng toezicht en een actief monetair beleid van de overheid noodzakelijk. Precies zoals dat in China gebeurt, vaak tegen de zin van vrijemarkt-denkers. Zhou verdedigde dus vooral zijn eigen beleid.

China's schuldenberg

Zhou erkende dat de groeiende schulden een potentieel probleem vormen. Maar hij ging niet zover te zeggen dat de bestaande schuldenberg actief moet worden afgebouwd. Wel zei hij dat er scherp gelet moet worden of nieuwe schulden kunnen worden afbetaald. "We moeten ons ervan vergewissen dat nieuwe kredieten gezond en stabiel zijn", zei Zhou.

Woensdag zei president Xi Jinping in de openingsrede van het partijcongres dat huizen om in te wonen zijn, niet om te speculeren. Een krachtig signaal dat de Chinese overheid de onroerend-goedmarkt verder wil afkoelen. Dat is de afgelopen periode al geprobeerd, maar nu de economische groei aantrekt kan er serieus werk van worden gemaakt. Het statistiekbureau maakt donderdag bekend dat de Chinese economie in het derde kwartaal met 6,8 procent is gegroeid. Dat is iets langzamer dan in de eerste helft van dit jaar, maar aanmerkelijk beter dan de groeidoelstelling van 6,5 procent over heel 2017.

Opvolger

De 69-jarige Zhou leidt sinds 2002 de centrale bank van China en de verwachting is dat hij dit jaar zijn pensioen aankondigt. Onbekend is wie hem zal opvolgen. Mogelijk is dat Guo Shuqing, de huidige directeur van de bankentoezichthouder. Hij nam vandaag samen met Zhou plaats in een panel om vragen te beantwoorden.