Xi bouwt aan relaties in eigen achtertuin

Hoewel het economisch belang van Kirgizië voor China niet heel groot is, is het buurland van groot strategisch belang voor Beijing. Kirgizië grenst aan Xinjiang, de onrustige autonome regio in het uiterste westen van China. De regering in Beijing werkt nauw samen met de buurlanden om te voorkomen dat uitgeweken Oeigoeren zich daar organiseren en trainen. In 2016 werd in Bishkek een zelfmoordaanslag op de Chinese ambassade uitgevoerd.

Daarnaast is Kirgizië onderdeel van het Chinese Gordel- en Weg-initiatief; de Nieuwe Zijderoute. Geografisch gezien is Kirgizië daarvoor niet onmisbaar. Maar China wil dat zoveel mogelijk landen meedoen. De Centraal-Aziatische staten hebben groeipotentie als afzetmarkt. Bovendien bindt Beijing deze voormalige Sovjetrepublieken graag aan zich; alles beter dan dat China's achtertuin in Russissche invloedssfeer blijft. Om de sfeer te verhogen kreeg Xi bij aankomst de Orde van Manas toegekend; hij wordt drager eerste klasse (gouden ster).

Topontmoeting van het Oosten

Maar de belangrijkste reden van zijn komst is de jaarlijkse topontmoeting van leiders van de Shanghai Samenwerkingsorganisatie (SSO) op donderdag en vrijdag. De bijnaam 'Navo van het Oosten' is teveel eer; er is minstens evenveel dat de deelnemende SSO-landen scheidt als dat hen bindt. Maar de neerbuigendheid die je in het westen vaak over SSO hoort is ook weer niet helemaal terecht.

China probeert alternatieve gremia te creëren voor de door het westen gedomineerde wereldorde. Denk aan de Brics-landen, de Aziatische Infrastructuur Investeringsbank AIIB en dat geldt ook voor SSO. Acht volle leden (China, Rusland, India, Pakistan, Kazachstan, Tadzjikistan, Oezbekistan en Kirgizië). Vier aspirant-leden die als toehoorder bij de bijeenkomsten aanwezig zijn: Iran, Mongolië, Wit-Rusland en Afghanistan. Dan zijn er nog zes landen waar over toetreding in de toekomst wordt gesproken, waarvan Turkije de belangrijkste is.

Geopolitiek

Officieel wordt er gesproken over veiligheid, terreurbestrijding en economische samenwerking. Maar de onderonsjes zijn geopolitiek veel interessanter. Er is geen plek ter wereld waar zoveel regeringshoofden van grote landen bij elkaar komen zonder dat zich er een westerse leider mee bemoeit; dat gebeurt pas weer eind van de maand op de G20-top in Osaka.

Wie naar de kaart kijkt, ziet dat alle aanwezige landen een rol spelen in Xi's Nieuwe Zijderoute-project. Maar er is veel meer te bespreken. De handelsoorlog tussen de VS en China natuurlijk. Het atoomakkoord met Iran. De door het westen opgelegde economische sancties tegen Rusland. Het was natuurlijk geen toeval dat Xi op weg naar Bishkek alvast even Moskou aandeed om de zaken met Poetin voor te bespreken. Na Kirgizië reist Xi door naar Tadzjikistan.