China gaat geruisloos grootse viering in

Al maanden lopen de Chinese staatsmedia zich warm voor de herdenking van 40 jaar Opendeurpolitiek, het beleid dat de basis vormt voor het economisch wonder dat zich de afgelopen decennia in China heeft voltrokken. En net nu het moment daar is, gebeurde er... niets.

President en partijleider Xi Jinping brengt momenteel een inspectiebezoek aan de zuidelijke provincie Guangdong. Hier zijn de eerste vrijehandelszones die Deng Xiaoping in 1978 instelde, omdat hij tot de overtuiging was gekomen dat de modernisering van China onmogelijk was zonder buitenlands kapitaal en kennis.

Symboliek

Het was Chinese journalisten niet ontgaan dat Xi's reisschema overeenkomsten vertoont met een legendarische zuidelijke rondreis die Deng in 1992 maakte. Toen China na het neerslaan van de Tiananmenopstand drie jaar daarvoor werd geconfronteerd met economische sancties en huiverige multinationals, maakte Deng tijdens zijn trip in Guangdong duidelijk dat China niet de fout moest maken om de luiken voor het vijandige buitenland te laten zakken en het Opendeurbeleid moest doorzetten.

Xi's rondreis was, kortom, zwanger van symboliek en het ideale moment om tijdens de handelsoorlog met de VS duidelijk te maken dat het China ernst is de economie verder te hervormen. Het zou intern en extern een krachtig signaal afgeven dat China zich verder openstelt voor de wereld, ondanks dat rivaal Amerika handelsbarrières opwerpt om de eigen industrie te beschermen.

PR-momentjes

Maar dat deed Xi niet. Hij reisde kriskras door Guangdong. Bezocht achtergebleven dorpen in China's rijkste provincie met de belofte dat de communistische partij ook hier voor een beter leven zal zorgen. Zijn reisschema was zo geheim dat de media soms geen idee had waar de president nu weer naartoe ging. Pas later verspreidde de propaganda-afdeling foto's van Xi met opgetogen arbeiders of met een wortel in zijn hand.

Maar het opmerkelijkst was toch wel dat hij twee uitgelezen pr-momenten onbenut liet. Bij de nogal sobere opening van de Hong Kong-Zhuhai-Macau-brug op dinsdag zei hij alleen dat hij het project voor geopend verklaarde. Dit prestigieuze project ligt middenin het Greater Bay Area, dat met buitenlands kapitaal het Silicon Valley van China moet worden. En zelfs zijn bezoek aan een tentoonstelling over 40 jaar Opendeurpolitiek in Shenzhen op woensdag was voor Xi blijkbaar geen aanleiding iets over het onderwerp te zeggen.

Gemiste kans

Daarentegen zei de president volgens een door staatspersbureau Xinhua verspreid bericht tijdens een bezoek aan een fabriek in Zhuhai dat Chinese bedrijven minder afhankelijk van het buitenland en meer zelfvoorzienend moeten worden. Mogelijk bedoelde hij dat China meer technieken en high tech-producten in eigen huis moet ontwikkelen, maar zo klonk het niet.

Xi heeft doorgaans een neusje om op het juiste moment op de juiste plek het juiste te zeggen. Denk aan zijn optreden op het World Economic Forum in Davos in 2017. Toen wierp hij zich op als de kampioen van de liberale wereldorde. Daar was inhoudelijk veel op af te dingen, maar het was precies wat de verzamelde poltieke en economische topmannen toen wilden horen. Zo bezien is zijn zuidelijke inspectiereis een gemiste kans die alleen maar een vraag oproept: is er iets met Xi of in de top van de partij aan de hand?