Kieswijzer: het VVD-programma voor Europa (3)

Wat valt als eerste op?

Het viel bij het program van de kamerverkiezingen al op en nu bij de Europese verkiezingen des te meer: de VVD is een wat bangige partij geworden als het om het buitenland gaat.

China

Hoe vaak wordt China genoemd: ik was eerlijk gezegd de tel kwijtgeraakt, maar met behulp van crtl-f kwam ik op maar liefst 34 keer.

• Liberale uitgangspunten van vrijhandel en internationale rechtsorde komen onder druk van autoritaire landen zoals China.
• Invloed van Saoedi-Arabië, China, Turkije en Rusland op de Westelijke Balkan levert "regelrechte veiligheidsdreigingen" voor de EU op.
• Geopolitiek ("van Oekraïne tot China") is de belangrijkste uitdaging voor de komende periode (nog voor migratie en asiel, energie en klimaat).
• Er moet een Europese publiek-private taskforce komen tegen illegale visserij, want "China rooft wereldzeeën leeg met industriële vloten die overal de regels overtreden". Kustwachten en inlichtingendiensten moeten Chinese vissersvloten actief hinderen (!).
• Verminderen van afhankelijkheid van landen als China en Rusland, door samen te werken met alternatieve leveranciers. Diversificatie van productie in Afrika, Zuid-Amerika en Azië en nieuwe mijnbouw binnen de EU.  
• De Europese unie maakt een lijst waar China zelf buitenlandse producten weert en spiegelt die voor producten uit China op de Europese markt (klinkt logisch, maar hoe definieer je weren dan precies; FS).
• Chinese techbedrijven vormen met nieuwe toepassingen als AI een gevaar voor onze manier van leven.

Geopolitiek

• Defensiesamenwerking en -inkoop; standaardisatie van munitie en interoperabiliteit van wapensystemen. Maar: de VVD blijft tegen het vormen van een Europees leger. 
• Voor stabilisatiemissies op de Balkan, civiele taken en politiemissies eventueel samenwerken met het VK en Noorwegen.
• De Europese Unie "spant zich ervoor in" dat Oekraïne ook op lange termijn in staat is zich tegen de Russische agressie te verdedigen en Rusland militair af te schrikken. Gezamenlijke inkoop van materieel voor Oekraïne door de EU.  
• Afbouwen van afhankelijkheden in strategische sectoren van onvrije landen.
• De EU moet zo veel als mogelijk onafhankelijk zijn van energieproductie en de import van energie en materialen die nodig zijn voor de energietransitie.
• Invloed van Rusland en China in Afrika en andere werelddelen teruggedringen. De EU moet de naburige landen ondersteunen om inmenging van Rusland en China te voorkomen.
• Samenwerken met landen in naburige regio’s op het gebied van veiligheid, buitenlandse politiek, migratie, energieveiligheid, etc. 
• Instelling van een Europese sanctie-instelling die verantwoordelijk is voor het uitwerken van sancties.
• Een investeringsverdrag tussen de EU en Taiwan.
• Financiële middelen voor de uitvoering van de Chips Act. Het "waarborgen van bedrijven als ASML is elementair" in strijd met China. 
• Gezamenlijke kustwachtsamenwerking van de Noord-Europese landen in Joint Expeditionary Force (JEF) om infrastructuur op zee te beschermen.
• Investeren in een robuuste, wereldwijde, digitale infrastructuur (bijvoorbeeld 5G/6G, kabels) die ons continent en gelijkgestemde handelspartners met elkaar verbindt.

Europa

• Voor relatief kleine lidstaten als Nederland levert onderwerping aan richtlijnen en verordeningen een relatief groot voordeel op vanwege het open karakter van onze economie. 
• De Europese Unie stelt zich op als geopolitieke speler. Economische positie inzetten op het wereldtoneel. 
• Afschaffen vetorecht op buitenlandonderwerpen. 
• Eén vergaderplek voor het Europees Parlement en dat is Brussel.
• Lidstaten die de rechtstaat ondermijnen korten op EU-gelden. Stemrecht opschorten indien er sprake is van schending van de rechtstaat.

Open economie

• Handelsverdragen inzetten ter bevordering van de stabiliteit en veiligheid in de wereld.
• Unilaterale handelsvoordelen voor landen intrekken als die landen niet meewerken aan de terugkeer van migranten of het stoppen van illegale migratie naar de EU en als die landen met geopolitieke rivalen optrekken (Zegt de VVD nou dat het handelspartners van China wil treffen?; FS).
• Strengere regels voor buitenlandse bedrijven die willen investeren in vitale sectoren en infrastructuur binnen de EU, zoals energiecentrales, defensie-industrie, ziekenhuizen, telefoonbedrijven en havens.
• Het internationaal aanbestedingsinstrument en het anti-dwanginstrument inzetten tegen derde landen die EU-lidstaten onder druk zetten, bv China als reactie op de maatregelen die het land trof tegen Litouwen (wil de VVD dat ook tegen de VS?; FS).
• Wetgeving om bij investeringen in het buitenland ongewenste technologieoverdracht te voorkomen. 
• Kennismigratie levert een positieve bijdrage aan de Europese economie. Andere vormen van arbeidsmigratie van buiten de EU kritisch beoordelen.
• Geen nieuwe maatregelen die studentenmobiliteit vergroten.
• Oneerlijke concurrentie binnen de EU tegengaan. Strenger kijken naar Europese staatssteunregels om een race to the bottom tegen te gaan.
• Geen Europese kampioenen aanwijzen. 
• De EU zet in op het weren van producten van derde landen met een actief spionageprogramma tegen de EU of Nederland. "Denk hierbij aan TikTok."

Opmerkelijk

"Discussies voor of tegen Europa zijn volstrekt zinloos. Europa is ons continent. We leven hier. Dus de EU is."

Conclusie

De VVD heeft onder lijsttrekker Malik Azmani een transformatie ondergaan en is van een Eurosceptische partij onder invloed van geopolitieke dreigingen behoorlijk pro-Europa geworden. De nadruk ligt daarbij echter wel bij de bedreigingen die het buitenland vormt en minder bij de kansen die dat biedt. Hoewel de VVD zichzelf graag als ondernemerspartij profileert blijkt dat niet uit dit program.